مدلهای تدوین برنامه بازاریابی اجتماعی
- نویسنده: راهین مدیا
- تاریخ: ۱۳ فروردین ۱۴۰۰
دستهبندیها:
مدلهای تدوین برنامه بازاریابی اجتماعی
برای تدوین برنامه بازاریابی اجتماعی مدلهایی ارائه شده است. این مدلها به صورت گام به گام نشان دهندهی چگونگی تدوین یک برنامه بازاریابی اجتماعی هستند. مهمترین مدلهای تدوین برنامه بازاریابی اجتماعی، «مدل اسمارت، مدل فرآیندی بازاریابی اجتماعی و مدل بازاریابی اجتماعی مبتنی بر جامعه» هستند که در ادامه به اختصار معرفی میشوند.
الف. مدل اسمارت (SMART)[1]
مدل اسمارت از جمله مدلهای اصلی طراحی و اجرای برنامه بازاریابی اجتماعی و شامل ۷ مرحله است که در قالب جدول زیر به اختصار معرفی شده است.
ردیف | مرحله | توضیح |
۱ | طراحی مقدماتی | شناسایی یک مشکل یا مساله مهم و جالب توجه و معرفی آن بر حسب رفتار؛ تدوین اهداف؛ تشریح طرحهای مقدماتی برای ارزشیابی؛ پیشبینی هزینههای برنامه |
۲ | تحلیل مخاطبین | تفکیک و شناسایی مخاطبین هدف؛ تعیین روشهای ارزشیابی پیشینی؛ شناسایی خواستهها، نیازها، علایق، باورها و رفتارهای مخاطبین؛ تدوین ایدههای مقدماتی برای مداخلات و استراتژیهای ارتباطی |
۳ | تحلیل بازار | تعریف و تعیین آمیخته بازاریابی؛ تحلیل رقبا و بهینهکاوی |
۴ | تحلیل کانالها | شناسایی کانالهای ارتباطی مناسب؛ تعداد کانالها؛ بررسی راهکارهای توزیع و ترویج برنامه؛ تعیین نقشهای ارتباطی برای شرکا یا همکاران |
۵ | تدوین مداخلات و پیش آزمایی | تدوین برنامه مداخله و نیز اطلاعات آموزشی بر اساس اطلاعات حاصلاز تحقیق آغازین، پیشآزمون شیوهها، ارتباطات، راهکارها و اطلاعات آموزشی در گروهی از مخاطبین هدف، اخذ بازخورد از نتایج پیشآزمون و بازنگری و رفع اشکالات آنها. |
۶ | اجرای برنامه | برقراری ارتباط و مشارکت دادن مخاطبین؛ فعالسازی استراتژی ارتباطات و ترویج؛ اجرای اقدامات مستند و زمانبندی شده؛ رفع اشکالات حین اجرای برنامه |
۷ | ارزشیابی | بررسی میزان مشارکت و تعداد مخاطبینی که برنامه را دریافت کردهاند، بررسی نتایج کوتاه مدت و رفع مشکلات احتمالی مداخلات آموزشی، اطمینان از اجرای صحیح برنامه طبق برنامه تدوین شده، تجزیه و تحلیل تغییرات در رفتارها، نگرشها، باورها، دانش و وضعیت مخاطبین |
ب. مدل فرآیندی بازاریابی اجتماعی[۲]
این مدل شامل شش مرحله کلی مطابق شکل زیر است. نکته شایان توجه آنکه تحقیقات، جزء لاینفک هر مرحله است. بدین معنا که در ابتدای هر مرحله باید تحقیقات انجام شود. دیگر آنکه گامها و مراحل ذکر شده به صورت خطی نیستند، بلکه در هر مرحله، بازخوری طراحی شده و با توجه به آن ممکن است تغییراتی در ادامه مسیر ایجاد شود و اطلاعات جدیدی به برنامه اضافه شود.
تفاوت مدل فرآیندی بازاریابی اجتماعی با مدل اسمارت تنها در تاکید مدل فرآیندی بر استراتژی و تدوین راهبرد است. در واقع مدل فرآیندی بیشتر استراتژی محور است.
ج. مدل بازاریابی اجتماعی مبتنی بر جامعه[۳]
پایه و مبنای این مدل، پژوهشهایی است که در علوم اجتماعی صورت گرفته و نشان داده که تغییر رفتار اغلب به طور اثربخش از طریق ابتکارات ارائه شده در سطح جامعه بهدست میآید که تمرکز آن روی رفع موانع یک فعالیت و نیز بالابردن منافع آن فعالیت است. این مدل به صورت کلی پنج مرحله را مدنظر قرار میدهد:
- انتخاب هر رفتار به منظور تعیین هدف
- شناسایی موانع و منافع برای رفتار انتخاب شده
- توسعهی راهبردی که موانع رفتار را برای ترویج آن کاهش دهد، در حالیکه همزمان منافع مشهود برای آن رفتار را افزایش دهد.
- مدیریت راهبرد
- ارزشیابی اجرای در سطح وسیع و ارزشیابی مداوم زمانی که راهبرد به طور گسترده انجام شده است.
[۱] SMART= Social Marketing Assessment and Response Tool
[۲] Social Marketing Process
[۳] Community based social marketing